Een gezonde winter? Die start vanuit gezonde darmen.

Hoe helpen jouw darmen je gezond door de winter te komen?

Met meer dan 100 triljoen, spelen ze een sleutelrol in onze immuniteit. Bovendien stimuleren ze het metabolisme en beïnvloeden ze talrijke reacties in de hersenen en de darmen [1]. Niet voor niets dat al die bacteriën in ons verteringsstelsel het `menselijk microbioom superorganisme` wordt genoemd. Ligt de basis van onze gezondheid dan echt in onze darmen? Onze darmen huisvesten meer dan 100 biljoen bacteriën (bacillen). Samen worden ze de `darmflora` genoemd, verwijzend naar wel honderd verschillende soorten lichaamseigen bacteriën. Ze zijn van groot belang zijn voor onze gezondheid en spelen een sleutelrol bij de immuniteit. Met de winter voor de deur is het dus ideaal om jou darmflora terug op peil te brengen.  Vooraleer te starten met jouw winterkuur, wil je wellicht weten hoe bacteriën nu net kunnen zorgen voor een goede gezondheid.

Darmflora, de superheld van ons lichaam.

Hoewel nog niet zo lang gekend, is het onderzoek rond de werking van darmflora de laatste jaren enorm gestegen. Een doorbraak in het gebruik van darmflora als behandeling voor gezondheidsklachten werd bereikt door het werk van Henry Tissier. Hij merkte op dat de ontlasting van kinderen met diarree beduidend minder lichaamseigen bacteriën bevatte in vergelijking met gezonde kinderen [2]. Zijn idee om levende bacteriën (bifidobacteriën) toe te dienen aan patiënten met diarree om zo de darmflora te herstellen was dan ook een primeur.

Intussen heeft onderzoek naar de toevoeging van darmflora via een voedingssupplement (probiotica)  tal van gunstige effecten aangetoond, zoals een sleutelrol in de immuniteit via het bestrijden van ziekteverwekkende bacteriën, het versterken van de immuniteit en  anti-allergische activiteit.

Probiotica vervullen naast hun sleutelrol in de immuniteit ook andere vitale functies, zoals  het stimuleren van de spijsvertering, het tegengaan van allergieën en aandoeningen zoals diabetes, obesitas, ziekte van Crohn, kanker enzovoort. Ook beïnvloeden ze rechtstreeks de hersenen, waardoor ze het ontstaan van emoties en bijvoorbeeld depressie kunnen sturen.

Het bestrijden van ziekteverwekkende bacteriën, parasieten en schimmels

Probiotica remmen pathogenen door

• productie van korte keten vetzuren zoals azijnzuur, propionzuur, boterzuur en melkzuren die de zuurtegraad van de darm verlagen. Deze vetzuren  kunnen de pH (zuurgraad) van de dikke darm verlagen, waardoor het minder bewoonbaar is voor slechte bacteriën en meer bewoonbaar voor goede bacteriën [3].
• aanmaken van anti-pathogene verbindingen, zoals bacteriocines, ethanol, organische zuren, diacetyl, acetaldehyden, waterstof peroxide (H2O2) en peptiden, die de wand van de pathogenen meer permeabel (d.i. meer doorlaatbaar voor water) maakt, wat leidt tot celdood [4].
• competitie met pathogenen voor de bindingsplaats op de darm en voor de voeding: ze zorgen ervoor dat de `slechte beestjes` zich niet kunnen vastzetten in de darmen en ze gaan lopen met hun voeding, zodanig dat ze niet kunnen overleven [1].

Verbeteren van de immuniteit

De microbiotica produceren bepaalde eiwitten zoals interleukines en defensines, die rechtstreeks het immuunsysteem kunnen stimuleren [5]. Het is zelfs zo dat de darmflora en de darmwand (die talrijke cellen van het immuunsysteem bevat) verantwoordelijk zijn voor 80% van het immuunsysteem.

Anti-allergische activiteit

Doordat ze in staat zijn om bepaalde antistoffen te produceren zoals interleukines en interferonen, zijn microbiotica in staat om allergische reacties te bestrijden [6]. Deze antistoffen beschermen de slijmvliezen tegen infecties en tegen de neiging om allergisch te reageren (bijvoorbeeld op voeding, huisstofmijt of pollen). De darmflora zorgt ook voor het onschadelijk maken van histamine[7]. Histamine is de stof die vrijkomt bij allergieën en zorgt voor zwelling, roodheid en jeuk. Bij een zwakke darmflora zal een allergie zich dus gemakkelijker kunnen ontwikkelen en zijn de symptomen bovendien veel meer aanwezig. Denken we ook aan kinderen met atopisch eczeem, dermatitis, hooikoorts enzovoort.

Verbeteren van de spijsvertering

De darmflora zorgt voor de afbraak van stoffen die de darm zelf niet kan verteren. Een zwakke darmflora zal bijgevolg verantwoordelijk zijn voor een slechte vertering, krampen, een opgeblazen gevoel, flatulentie zijn hiervan enkele mogelijke gevolgen.

Ontstekingsremmende eigenschappen

De ontstekingsremmende eigenschappen van probiotica zijn tot nu toe voornamelijk bewezen voor darmaandoeningen zoals de ziekte van Crohn en prikkelbare darmsyndroom, die zou kunnen bestreden worden met probiotica, prebiotica en synbiotica. Onderzoek heeft inderdaad aangetoond dat een dysbalans in de darmmicrobiota een belangrijke rol speelt bij de ontwikkeling van deze aandoeningen [8,9]. Deze microbiotica produceren namelijk korte keten vetzuren zoals acetaat, butyraat en propionaat, die een sleutelrol spelen in het behouden van een gezond darmmilieu, ontstekingsremmende effecten hebben en die de darmperistaltiek stimuleren [10]. Het innemen van probiotica kan dus zorgen voor een verhoging van de aanmaak van deze vetzuren en zo bijdragen tot bestrijden van darmaandoeningen.

Verhelpen van urogenitale infecties

De vagina bevat wel meer dan 50 verschillende lichaamseigen microbiotica, waarvan de lactobacillen het belangrijkst zijn (zoals Lactobacillus brevis, Lactobacillus casei, Lactobacillus vaginalis). Zij gaan de strijd aan met de pathogene bacteriën zoals Gardnerella vaginalis, Ureaplasma urealyticum en Mycoplasma hominis, die urogenitale infecties veroorzaken [11]. Het gebruik van probiotica om deze vaginale flora aan te vullen en zo urogenitale infecties te vermijden is zeer slim. De meeste van de slechte bacteriën zijn immers niet meer te doden door de huidige antibiotica, ze zijn er resistent tegen geworden.

Anti-diabetische en anti-obese activiteit

Recent onderzoek heeft duidelijk verband aangetoond tussen de kwaliteit van de darmflora en metabole aandoeningen zoals diabetes en obesitas [12]. Bepaalde microbiotica kunnen, via de productie van bepaalde stoffen, de hormonen in het lichaam beïnvloeden die de bloedsuikerspiegel regelen. Sommige soorten kunnen ook de cholesterolwaarden in het bloed regelen [13].

Anti-kanker activiteit

Er wordt momenteel veel onderzoek verricht naar de anti-kanker activiteiten van de microbiotica, met veel belovende resultaten [14,15].

Angiogene activiteiten

Probiotica stimuleren de angiogenese, wat duidt op de vorming van nieuwe bloedvaten [16]. Dat is van uitermate belang bij het herstellen van weefselschade zoals wonden. Hoe ze dit juist doen, is nog niet geweten.

Effecten op de hersenen

Via de as tussen de microbiota-darmstelsel en hersenen worden signalen uitgewisseld tussen het darmstelsel en het centrale zenuwstelsel. Probiotica is tevens van uitermate belang voor de ontwikkeling van de hersenen [16]. Recente studies hebben aangetoond dat probiotica helpt bij verschillende problemen zoals autisme [17], psychologische stress [18], angst [19] en depressiviteit [20]. Dat zou onder andere komen doordat de microbiotica neuroactieve stoffen kunnen aanmaken die  vergelijkbaar zijn met die geproduceerd in de hersenen, zoals ᵧ-aminoboterzuur – een belangrijke neurotransmitter die angst en depressie tegengaat.

5 Tips om je goede bacteriën te versnellen, voor een ijzersterke immuniteit

1. Neem een hoogwaardig supplement bestaande uit  probioticum met ten minste 50 miljard CFU (kolonievormende eenheden) per dosis en prebiotica, zoals Floraforte.

2. Neem pro- en prebiotica terwijl u antibiotica gebruikt. Een veel voorkomende misvatting is dat probiotica worden verspild als ze tegelijk met antibiotica worden ingenomen. Echter, een probiotica nemen tijdens antibiotica kan echt helpen. Probiotica  kunnen de pH (zuurgraad) van de dikke darm verlagen, waardoor het minder bewoonbaar is voor slechte bacteriën en meer bewoonbaar voor goede bacteriën. Bovendien kan het helpen je immuunsysteem te stimuleren. Probiotica nemen kan ook de onaangename bijwerkingen van de antibiotica verminderen, waaronder spijsverteringsstoornissen, misselijkheid, gas en een opgeblazen gevoel.

3. Minimaliseer voedingsmiddelen zoals geraffineerde suiker en granen die de darmwand beschadigen.

4. Houd gefermenteerde voedingsmiddelen in uw dagelijkse voeding. Denk aan rauwe zuurkool, Kimchi, yoghurt (als je zuivel tolereert), ongezoete kombuchathee en kefir (zonder toegevoegde suikers).

5. Zorg ervoor dat u voldoende groenten en fruit eet, vooral die rijk zijn aan prebiotica, omdat ze essentieel zijn om de probiotische bacteriën in uw darm te voeden. Grote bronnen van prebiotica komen uit voedingsmiddelen zoals bananen, bananen, knoflook, ui, aardpeer uit Jeruzalem en bladgroenten.

Prebiotica, probiotica en synbiotica, wat is het verschil?

Probiotica

Probiotica wil letterlijk zeggen: `Voor het leven`. Het zijn preparaten met actieve, levende culturen van bacteriën die zijn geïsoleerd uit hun natuurlijke omgeving. De twee voornaamste stammen zijn lactobacillen en bifidobacteriën. De levende bacteriën die men inneemt, zal dus het aantal bacteriën in de darmflora vergroten. Dit heeft een exponentieel effect. Eens aanwezig in de darm, zullen de bacteriën zich nestelen (koloniseren) en de groei van nieuwe bacteriën stimuleren. Daarmee vergroot meteen ook de kwaliteit van de gunstige effecten.

Prebiotica

Enkele van de algemeen bekende prebiotica zijn de bifidogene eigenschappen van inuline, oligofructose en fructo-oligosacchariden (FOS), evenals galactosebevattende en xylose-bevattende oligosacchariden [21,22]. Prebiotica bevatten bepaalde voedingsstoffen die selectief de groei of activiteit van gunstige bacteriële soorten in de darm stimuleert [23]. De darmmicrobiotica zullen zich namelijk voeden met de suikers van de prebiotica.  

Prebiotica hebben ook verschillende gezondheidsvoordelen, zoals [24,25]

• het verminderen van de prevalentie en duur van diarree
• verlichting van ontstekingen en andere symptomen geassocieerd met intestinale darmaandoeningen
• beschermende effecten om darmkanker te voorkomen
• het verbeteren van de biologische beschikbaarheid en opname van mineralen
• het verlagen van sommige risicofactoren voor hart- en vaatziekten
• het bevorderen van verzadiging en gewichtsverlies

Prebiotica kunnen op natuurlijke wijze worden verkregen uit bronnen zoals groenten, fruit en granen die worden geconsumeerd in ons dagelijks leven [1]:

• FOS: uien, asperges, chicorei, artisjok, knoflook
• Inuline: bananen, agave, knoflook, weegbree, paardebloem
• Isomalto-oligosaccharides: soja, honing
• Galacto-oligosaccharides: Linze, Moedermelk, Kikkererwt / hummus, Groene erwt, Lima boon, Nierboon

Synbiotica

Synbiotica bevat een combinatie van probiotica en prebiotica. Deze combinatie helpt bij het verbeteren van de overleving en de implantatie van de micorbiotica in de darm.De synergetische voordelen worden efficiënter bevorderd wanneer zowel het probiotische als het prebioticum samenwerken in het levende systeem. Er is steeds meer wetenschappelijk bewijs dat de symbiotische relatie tussen prebiotica en probiotica aanzienlijk bijdraagt aan de gezondheid. De commerciële belangstelling voor functionele voedingsmiddelen die synbiotica bevatten is consequent toegenomen vanwege het besef van de voordelen voor de darmgezondheid, ziektepreventie en therapie [1].

Postbiotica

Postbiotica bevatten bacteriële metabole bijproducten, zoals bacteriocinen, organische zuren, ethanol, diacetyl, acetaldehyden en waterstofperoxide [28]. Recente gegevens suggereren dat bacteriële producten, in afwezigheid van levensvatbare organismen, vergelijkbare effecten kunnen hebben als de microbiotica zelf [29]. Onderzoek toont aan dat deze metabole producten een brede remmende eigenschap hebben ten opzichte van pathogene microben en daarom kunnen worden gebruikt als een alternatief voor antibiotica [30].

Wist u dat…

• Het gewicht van de darm voor meer dan de helft uit de lichaamseigen bacteriën bestaat? [31]
• Er 10x zo veel bacteriën in de darm aanwezig zijn dan het totaal aantal cellen in het menselijk lichaam? [31]
• Het een jaar duurt om de darmflora te herstellen na een antibioticakuur? [32]

Referenties

1. [1] R.g. Kerry et al. Benefaction of probiotics for human health: A review. Journal of food and drug analysis 26 (2018) 927-939
2. [2] Tissier H. Tritement des infections intestinales par la methode de translormation de la flore bacterienne de lintestin. C R Soc Biol 1906;60:359e61
3. [3] Kareem KY, Ling FH, Chwen LT, Foong OM, Asmara SA. Inhibitory activity of postbiotic produced by strains of Lactobacillus plantarum using reconstituted media supplemented with inulin. Gut Pathog 2014;6:1e7.
4. [4] Simova ED, Beshkova DB, Dimitrov P. Characterization and antimicrobial spectrum of bacteriocins produced by lactic acid bacteria isolated from traditional Bulgari
5. [5] Shahverdi E. Probiotics and gastrointestinal diseases. Int J Dig Dis 2016;2:1e2.
6. [6] Song S, Lee SJ, Park D-J, Oh S, Lim K-T. The anti-allergic activity of Lactobacillus plantarum L67 and its application to yogurt. J Dairy Res 2016;99:9372e82.
7. [7] Akelma AZ, Topcu ZIK. Probiotics and allergic disease. World J Immunol 2016;6I:75e82.
8. [8] Cammarota G, Ianiro G, Cianci R, Bibbo S, Gasbarrini A, Curro D. The involvement of gut microbiota in inflammatory bowel disease pathogenesis: potential for therapy. Pharmacol Ther 2015;149:191e212.
9. [9] Cammarota G, Pecere S, Ianiro G, Masucci L, Curro D. Principles of DNA-based gut microbiota assessment and therapeutic efficacy of fecal microbiota transplantation in gastrointestinal diseases. Dig Dis 2016;34:279e85.
10. [10] Curro D, Ianiro G, Pecere S, Bibbo S, Cammarota G. Probiotics, fiber and herbal medicinal products for functional and inflammatory bowel disorders. Br J Pharmacol 2016;173:61e8.
11. [11] Waigankar SS, Patel V. Role of probiotics in urogenital healthcare. J Midlife Health 2011;2:5e10.
12. [12] Larsen N, Vogensen FK, van-den-Berg FW, Nielsen DS, Andreasen AS, Pedersen BK, et al. Gut microbiota in human adults with type 2 diabetes differs from non-diabetic adults. PLoS One 2010;5:1e10.
13. [13] Karimi G, Sabran MR, Jamaluddin R, Parvaneh K, Mohtarrudin N, Ahmad Z, et al. The anti-obesity effects of Lactobacillus casei strain Shirota versus Orlistat on high fat diet-induced obese rats. Food Nutr Res 2015;59:1e8.
14. [14] Vafaeie F. Critical review on probiotics and its effect on cancer, vol. 2. Cancer Press; 2016. p. 30e4.
15. [15] So SS, Wan ML, El-Nezami H. Probiotics-mediated suppression of cancer. Curr Opinion Oncol 2017;29:62e72.
16. [16] Tillisch K. The effects of gut microbiota on CNS function in humans. Gut Microbes 2014;5:404e10.
17.  [17] Daliri EBM, Oh DH, Lee BH. Psychobiotics; a promise for neurodevelopmental therapy. J Probiotics Health 2016;4:1e4.
18. [18]  Messaoudi M, Lalonde R, Violle N, Javelot H, Desor D, Nejdi A, et al. Assessment of psychotropic-like properties of a probiotic formulation (Lactobacillus helveticus R0052 and
19. Bifidobacterium longum R0175) in rats and human subjects. Br J Nutr 2011;105:755e64.
20. [19]  Rao AV, Bested AC, Beaulne TM, Katzman MA, Iorio C, Berardi JM, et al. A randomized, double-blind, placebocontrolled pilot study of a probiotic in emotional symptoms of chronic fatigue syndrome. Gut Pathog 2009;1:1e6.
21.  [20] Nogueiras R, Romero-Pico A, Vazquez MJ, Novelle MG,mLopez M. The opioid system and food intake: homeostatic and hedonic mechanisms. Obes Facts 2012;5:196e207.
22. [21] Hutkins RW, Krumbeck JA, Bindels LB, Cani PD, Fahey G, Goh YJ, et al. Prebiotics: why definitions matter. Curr Opin Biotechnol 2016;37:1e13.
23. [22] Tanaka R, Takayama H, Morotomi M, Kuroshima T, Ueyama S, Matsumoto K, et al. Effects of administration of TOS and Bifidobacterium breve 4006 on the human fecal flora. Bifidobact Microflora 1983;2:17e24.
24. [23] Rastall RA, Gibson GR. Recent developments in prebiotics to selectively impact beneficial microbes and promote intestinal health. Curr Opinion Biotechnol 2015;32:42e6.
25. [24] Pena AS. Intestinal flora, probiotics, prebiotics, synbiotics and novel foods. Rev Esp Enferm Dig 2007;99:653e8.
26. [25] Pokusaeva K, Fitzgerald GF, Sinderen D. Carbohydrate metabolism in bifidobacteria. Genes Nutr 2011;6:285e306.
27. [26] Gibson GR, Roberfroid MB. Dietary modulation of the human colonic microbiota: introducing the concept of prebiotics. J Nutr 1995;125:1401e12.
28. [27] Tufarelli V, Laudadio V. An overview on the functional food concept: prospectives and applied researches in probiotics, prebiotics and synbiotics. J Exp Biol Agric Sci 2016;4:274e8.
29. Islam SU. Clinical uses of probiotics. Medicine (Baltimore) 2016;95:1e5.
30. Patel RM, Denning PW. Therapeutic use of prebiotics, probiotics, and postbiotics to prevent necrotizing enterocolitis: what is the current evidence? Clin Perinatol 2013;40:11e25.
31. Ooi MF, Mazlan N, Foo HL, Loh TC, Mohamad R, Rahim RA, et al. Effects of carbon and nitrogen sources on bacteriocininhibitory activity of postbiotic metabolites produced by Lactobacillus plantarum I-UL4. Malays J Microbiol 2015;11:176e84.
32. Slavin J. Fiber and prebiotics: mechanisms and healthbenefits. Nutrients 2013;5:1417e35.
33. Dethlefsen L, Relman DA. Incomplete recovery and individualized responses of the human distal gut microbiota to repeated antibiotic perturbation. Proc Natl Acad Sci U S A. 2011 Mar 15;108 Suppl 1:4554-61. doi: 10.1073/pnas.1000087107. Epub 2010 Sep 16.